کاشی وسرامیک از ابتدا تاکنون (دوره ی دوم:پیدایش کاشی)


کلمه کاشی ( Tile )  از کلمه لاتین ( Tegula )گرفته شده که مترادف فرانسوی Tuile می باشد به معنی گل پخته سقف و کلمه انگلیسی Tile نیز به معنی پوشش بر روی ساختمان است.

اشکال اولیه کاشی های سرامیکی مربوط به دوران قبل از تاریخ است وقتی که استفاده از رس به عنوان یکی از مصالح ساختمانی در چندین تمدن اولیه توسعه یافت. کاشی های مدرن اولیه به طور زمخت شکل داده شده بود و استقامت کاشی های امروزی را نداشتند. مصالح کاشی ها از کف رودخانه ها استخراج شده در بلوک های ساختمانی فرم داده و در آفتاب خشک می شدند. کاشی های اولیه خام بوده اند ولی حتی در 6000 سال قبل مردم با استفاده از رنگ زدن و کنده کاری ظریف روی کاشی ها از آن ها برای تزئین استفاده می کردند. ساختمان های شهرهای قدیمی بین النهرین با سفالینه های قرمز بدون لعاب و کاشی های رنگارنگ نماکاری شده اند. یونانی ها و رومیان باستان از سرامیک در کف و سقف ساختمان ها استفاده می کردند. در اروپای قرون وسطی از کاشی در کف کلیساها استفاده می شد و در سرتاسر اروپا با استفاده از سفال، کاشی، سنگ وشیشه الگوهای موزائیکی زیبایی خلق کردند.

صنعت و هنر کاشی سازی در ایران سابقه ی نسبتاً طولانی دارد، حتی در دوران قبل از اسلام و قبل از میلاد هم رواج داشته اشت. بهترین دوره رواج صنعت کاشی سازی در ایران مربوط به دوران صفویه است که اوج آن دوره بوده است. هنوز هم کاشی کاری هایی که در زمان شاه عباس در اصفهان انجام شده است بی نظیر است، نمونه بهترین معرق دنیا را می توان کاشی کاری های مسجد شیخ لطف اله نام برد.

بعدها این صنعت رفته رفته سیر نزولی به خود گرفت مخصوصاً در دوران قاجاریه که شاید بتوان گفت به نابودی کشیده شد و تنها آجرهای لعابدار نامرغوب و ناگونیا را می توان در این دوره نام برد. سرامیک و کاشی هنری است که همواره در عمق زندگی ایرانیان ریشه دارد. هنری که مانند بسیاری دیگر از هنرهای ایرانی از هنرمندانش نشانی نیست، زیبایی که در مکان ها و خانه ها تکثیر می شد و الزامات حیات را به لطیف ترین صورت مرتفع می ساخت.

با همه ی فراز و فرودهای کاشی سازی و کاشی کاری در ایران " کاشی و سرامیک " یکی از مصالح نسبتاً کاربردی در ساختمان سازی قدیم ایران به شمارمی آید. این محصول سفالین و سرامیکی باتوجه به اهمیتی که در ساختمان سازی پیدا کرده بود و ویژگی های منحصر به فردی که در تزئینات داخل و خارج ساختمان و یا برای بهداشت و عایق رطوبت ساختمان داشت، کم کم روش های تولید متنوع تری نظیر پخت در کوره، لعاب زنی و پرس کاری را در پیش گرفت به نحویکه اغلب سازندگان تجاری آن از همان دوره روش پرس خاک را استفاده می کردند. سازندگان و تولیدکنندگان با مخلوط کردن مواد در شکل مورد نظر پرس کاری می نمودند، سپس لعاب زنی کرده و در کوره های پخت قرار می دادند. هر چند در قدیم و با توجه به کوره های با دمای کمتر تخلخل کاشی بیشتر بوده و لعاب نرم تر است ولی کیفیت و زیبایی منحصر به فرد کاشی های سنتی همچنان چشم انداز است. بارزترین چیز در خصوص روند روبه رشد تولید کاشی یا کاشی سازی سنتی این بوده است که با الهام گرفتن از هنرهای مختلف تاریخی از مواد مخصوص در ساخت و همچنین استفاده از عناصر مختلف بسته  به دوره های گوناگون، عناصری نظیری نقره، پلاتین، تیتان، مس، کبالت وخیلی از عناصر کمیاب و گران قیمت نقش ویژه ای در طراحی و معماری تاریخی ساختمان های ایرانی ایفا کرده است. کاشی کاری یکی از ویژگی های شاخص معماری ایرانی است. برای قرن ها، کاشی کاری یکی از اشکال اصلی هنری برای بیان نگرش و ارزش های فرهنگ ایرانی در قاب نقشینه های هنری، گیاهی و نیز کتیبه ها بود.

از تزئینات و تکنیک های هفت رنگ قدیم می توان اثر شاهکار کاشی کاری ایرانی مسجد جامع یزد را نام برد.

و یا کاشی های متالیک، لوستر و طلا کاری شده ای که حتی تا دوران معاصر در کاخ های پادشاهان ایرانی خودنمایی می کرده اند و بر اهمیت استفاده از این مصالح ساختمانی توسط معماران ایرانی تأکید می نماید.اهمیت رنگ ها در کاشی سازی بر کسی پوشیده نیست رنگ ها همیشه احساس و اشتیاق، شادی و امید، تمیزی و طراوت، گرما و قدرت و سادگی و ظرافت را به بیننده القا کرده اند.

بعدترها که تولید کاشی و سرامیک به صورت صنعتی درآمد، با ظهور و پدیدآمدن انقلاب های صنعتی و تکنولوژی که در حوزه های مختلف صورت گرفت، صنعت کاشی و سرامیک هم عقب نماند و با ساختار سازی تولید کارخانه و ایجاد واحدهای ساخت، خردایش، بدنه سازی، پرس کردن، فرم دهی، لعاب زنی، پخت و بسته بندی شروع نسل جدید تولید انبوه کاشی بود. تکنولوژی های ساخت و تولید ماشین آلات و محصولات به موازات یکدیگر رشد کرده وجهانی شدند. در دوره ی معاصر تولید کاشی و سرامیک در ایران توسعه یافت، به نحویکه در سال های اخیر کارخانجات تولیدی دیوار و کف زیادی ایجاد شده اند و تحول بزرگی در این صنعت بوجود آمده است. همچنین در مورد تولید وسایل بهداشتی و ظروف چینی که در ایران فعال می باشد در مقاله ی دوره ی معاصر پیدایش کاشی و سرامیک ( بررسی تاریخچه صنعت کاشی و سرامیک در ایران ) توضیح داده شده است.

(0) نظرات کاربران